Por Amy Goodman [*]21.01.2010
Porto Príncipe, Haití - Tè tremblé significa "terremoto" en creole, a lingua criolla de Haití. A tradución literal é: "A terra tremeu". Tras o terremoto de enormes dimensións que devastó Haití, o fedor a matar está en todos lados. No Hospital Xeral, os corpos apilados preto da morgue forman unha montaña de máis dun metro de altura. No fogar comunitario chamado Mateo 25, os médicos colocaron un mantel de plástico sobre unha mesa de cociña para realizar unha amputación coa axuda de lanternas para cabeza. O haitiano ferido, un veinteañero, poderíase considerar afortunado: atopábase entre a minoría de feridos que lograron recibir atención médica. E, a diferenza de moitas amputacións realizadas noutras partes de Haití, os médicos que chegaron o luns estaban utilizando a anestesia que trouxeran consigo.
Mentres se estaba levando a cabo esta terrible amputación, chegou un envío inesperado de axuda alimentaria. O Fogar Mateo 25 xeralmente alberga a 35 hóspedes. Agora máis de 1.000 persoas atópanse alí, acampando na cancha de fútbol contigua. A prensa difundiu moitas noticias sobre a preocupación de posibles disturbios e a violencia que podería provocar a distribución da axuda. Fomos testemuñas do oposto, debido a que unha organización comunitaria establecida tivo a oportunidade de distribuír os alimentos. A xente facía cola e obtiña as súas provisións, mentres a difícil cirurxía que se estaba practicando dentro do albergue desenvolvíase sen inconvenientes. Escenas como esta se repetiron unha e outra vez ao longo da nosa viaxe pola catástrofe: xente que quedou sen nada -famenta, sedienta, buscando aos seus seres queridos, enterrando aos seus mortos, coidando aos feridos- mostrou fortaleza, amabilidade e compaixón a pesar da súa silenciosa desesperación.
No noso percorrido pola cidade, fomos á casa de Myriam Merlet, a xefa de gabinete do Ministerio haitiano da Muller e unha destacada feminista que axudou a chamar a atención internacional sobre o uso da violación como arma política e traballou coa dramaturga e activista Eve Ensler no movemento Día-V para axudar a pór fin á violencia contra a muller. Achamos a súa casa, e de feito a todas as casas que a rodeaban, destruída. "Acabamos de retirar o seu corpo", dixéronnos os familiares de Myriam o domingo, cinco días despois do terremoto. Non se sabe cando morreu, nin se podería ser rescatada. A súa irmá Eartha levounos a visitar a súa tumba.
[Clicar acima da foto para ampliar - Colas fotográfico Telesur]
Eve Ensler describe a Myriam Merlet: "Myriam era unha luz. Era a forza de Haití. Foi unha das máis grandes feministas. Era unha feminista radical. Chanceabamos a miúdo achega do feito de que era tolo que ela e Marie-Laurence, que é a Ministra da Muller, estivesen de feito no poder, que tivésemos feministas radicais no poder. Foi unha muller que deixou Haití na década do 70 e logo regresou para loitar e defender e levar o cambio social e o progreso e a loita polas liberdades e a igualdade racial e pola liberdade e igualdade de xénero".
E esta é Miriam nas súas propias palabras cando falou no décimo aniversario do Día-V no estadio Superdome en Nova Orleans.
"É con gran emoción que estamos hoxe aquí en Nova Orleans, cando sabemos o que Nova Orleans significa para a xente negra aquí e especialmente despois do Katrina. Traemos toda a nosa irmandade e afecto ás nosas irmás aquí en Nova Orleans".
Logo, saímos de Porto Príncipe para ir ata ao epicentro do terremoto. Pasamos por Carrefour para chegar ata Léogâne. Unha avaliación recente das Nacións Unidas estableceu o nivel de destrución en Léogâne: entre o 80 e o 90 por cento das estruturas da cidade foron destruídas. Non queda ningún edificio gobernamental en pé. No camiño, un mozo parou o noso auto e díxonos: "Por favor, vemos algúns helicópteros sobrevoando, pero non paran aquí. Non temos axuda. Non temos alimentos".
Un home cuberto de po estaba utilizando unha maza para romper o cemento que sepultara ao seu avó. Un pai acababa de desenterrar preto de alí ao seu bebé dun ano, morto no seu corralito. Segundo a axencia France-Press, a ONU advertiu que non pode "estender a súa operación de axuda ás zonas periféricas ata que non se poida confirmar que haxa seguridade". Na nosa percorrida por Léogâne non sentimos ningunha ameaza; soamente vimos xente que necesita axuda en forma desesperada. Mentres estabamos en Léogâne, un helicóptero misioneiro aterrou, logo volveu despegar en forma inexplicable, e a tripulación comezou a arroxar frautas de pan desde o aire. Un mozo haitiano se enfureció. Outro choraba, mentres rompía os bolos de pan e gritaba "¡Non somos cans para que nos arroxen ósos!".
Falamos co alcalde de Léogâne, Alexis Santos, que parecía practicamente impotente ante a destrución case total que había á súa ao redor. Pregunteille, en vista da fronte unificada ofrecido polo goberno de Estados Unidos, e de que o Presidente Barack Obama nomeou aos ex presidentes Bill Clinton e George W. Bush para que encabezasen os esforzos de recadación de fondos de Estados Unidos, que pensaba sobre o ofrecemento do ex presidente haitiano derrocado e o primeiro presidente de Haití electo democraticamente, Jean-Bertrand Aristide, de regresar a Haití do exilio en Sudáfrica para formar xunto ao actual Presidente haitiano René Preval unha fronte unida para axudar na recuperación. Santos, que non é para nada partidario de Aristide, díxome que pensaba que sería unha boa idea.
De regreso no Fogar Mateo 25 en Porto Príncipe (cuxo nome provén da pasaxe bíblica 'De certo dígovos que canto o fixestes á un destes os meus irmáns pequeniños, á min fixéstelo'), falei cun dos cirurxiáns. A Dra. Jennifer Bruny. É a xefa de cirurxía pediátrica que viaxou con outros médicos do Hospital de Nenos de Denver, e realizou a amputación esa noite máis cedo, na mesa do comedor de Mateo 25. A natureza do desastre, con miles de feridas críticas e a falta de atención durante tanto tempo fai que a amputación sexa un dos únicos medios dispoñibles agora para salvar vidas. "Esta amputación non debería ser necesaria", díxome. "Isto podería ser tratado facilmente antes. Esta xente necesita recibir asistencia médica de xeito urxente logo do terremoto".
______
Denis Moynihan colaborou na produción xornalística desta columna.
© 2009 Amy Goodman
Texto en inglés traducido por Mercés Camps e Democracy Now! en español, spanish@democracynow.org
Texto en Galego traducido por Ártabra 21, utilizando os recursos públicos de tecnoloxía lingüística desenvolvidos polo o Seminario de Lingüística Informática (SLI) da Universidade de Vigo.
- Democracy Now!
http://www.democracynow.org/ - Difundindo Democracy Now! desde Galiza
http://democracia-xa.blogspot.com/
[*] Amy Goodman é a presentadora de Democracy Now!, un noticiero internacional diario dunha hora que se emite en máis de 550 emisoras de radio e televisión en inglés e en 200 emisoras en español. É coautora do libro "Standing Up to the Madness: Ordinary Heroes in Extraordinary Estafes", recentemente publicado en edición de peto.
____________________
